Tayland sineması’na çok hakim biri değilim, bu sinemada korku ve gerilim alanında başarılı işler üretildiğini ise hep duymuşumdur. 2006 yapımı 13 Beloved (bir diğer adıyla 13: Game of Death) benim sakin kafayla oturup seyrettiğim ilk Tayland filmi olsa gerek. Açıkçası tür sinemasında bu kadar iyi işler çıkaran bir ülkeyi yıllarca es geçmiş olmak sadece kendi cahilliğimle açıklanabilir, ben bunu anladım. 13 Beloved, ilginç bir fikri yakalayıp son anına kadar sürükleyici bir şekilde anlatmayı başaran, oldukça etkileyici bir film. Fırsat bulan herkes seyretmeli.
Öteki Sinema için yazan: Yigilante Kocagöz
Yamaha Şirketi’nin satış departmanında çalışan Phuchit’in hayatı görkemli bir düşüştedir. Sevgilisi bir pop yıldızı olmak için onu terk etmiştir, şirket adına büyük satışlar yapamamaktadır ve son aylarda büyük borçların içine gömülmüş durumdadır. Kendisini ezenlere ses çıkaramayan karakterini de hesaba kattığımızda, yeryüzünde Phuchit’in yerinde olmayı isteyecek tek bir (beyaz yaka) insan evladı olmasa gerek.
Genç adam işten kovulmanın eşiğinde gerginlikle sigarasını içerken beklenmedik bir telefon ile büyük maceramızın kapısı açılır. Telefondaki ses Phuchit’i kutlar ve çok büyük ödüllü bir yarışmada yarışma hakkı kazandığını belirtir. Tek yapması gereken kendisine telefon ile iletilecek olan bir grup görevi tamamlamasıdır. Her görevin katlanarak artan bir ödülü vardır ve tüm görevleri (filmin adından da anlayacağınız üzere 13 görevimiz var) tamamlaması durumunda ödül olarak 100 milyon baht (3 milyon dolar) kazanacaktır. Tabii böyle bir yarışma, kuralları olmadan olmaz; Phuchit’in oynanmakta olan oyunu kimseye anlatma lüksü yoktur, oyunu yarıda bırakma hakkına da sahip değildir. Şayet oyun yarıda kesilirse genç adam topladığı tüm ödülleri kaybedecektir. Zaten kaybedecek hiçbir şeyi kalmamış olan Phuchit derin bir nefes alır ve oyuna dahil olmayı kabul eder.
İlk görev basittir: yerdeki gazeteyi al ve duvardaki sineği öldür. Peki sonrası?
Çok orijinal olmasa da hayli ilginç bir konu üzerine yoğunlaşan 13 Beloved, yönetmen Chookiat Sakveerakul’un ikinci uzun metraj filmi. İlk filmi Pisaj’ı yirmi üç yaşında çeken Sakveerakul 13 Beloved’ı da yirmi beşinde çekiyor, çok genç bir yönetmenin işlerini seyrediyoruz anlayacağınız. Bu Pisaj hakkında pek bilgim yok, ama 13 Beloved’ın yaptığı işin bilincinde zeki bir yönetmenin elinden çıktığı çok belli. Filmimiz hem Phuchit’in korku-komedi başlayıp karanlık bir gerilime evrilen hikayesini büyük bir sürükleyicilikle ekrana taşıyor, hem de bu işi yaparken zeki bir politik duruşu da üzerinde barındırmasını biliyor. Ortada tonu gayet iyi tutturulmuş bir kapitalizm eleştirisi mevcut. Phuchit’in ilk görevinde duvardaki sineği dönemin Tayland başbakanının resmiyle öldürmesinden tutun, hikayenin ilerleyen kısımlarında hiçbir iş arkadaşının yıllarca birlikte çalıştıkları Punchit’in soyadını hatırlayamaması gibi örnekler filme itinayla yerleştirilmiş, çok hoş sistem/gündelik hayat eleştirileri. Otobüs durağındaki deli krala cep telefonunu hediye ederken Punchit’in telaşla “Bunu size Ebay hazretleri yolladı” demesi ise biraz kör göze parmak cinsten bir hamle olmuş, ama gene de seyrederken bir tebessüm oluşturdu. Genel olarak bu konularda film dengesini tutturmuş diyebiliriz.
Film hakkında okuduğum bir eleştiriye katılmaktayım; 13 Beloved seyircinin aklına pek çok filmi getiren bir proje. Ben bu filmde birkaç noktada Joel Schumacher esintisi aldım. Filmin gerçek zamanlı akan dinamizmi ve kahramanı Punchit’in tasviri aklıma ilk olarak Schumacher’in 1993 yapımı şaheseri Falling Down’u getirdi. Telefonla yaratılan gerilimin ve zamana karşı yarışın zihnimdeki bir sonraki durağı ise doğal olarak 2003 yapımı Phone Booth idi. 13 Beloved bu filmlerle konu bağlamında hiçbir benzerlik taşımıyor ama Sakveerakul’un Schumacher sinemasına yabancı olmadığını tahmin edebiliriz. Bunun dışında özellikle Punchit’in yedinci görevinde eski bir Hellboy’un “The Corpse” isimli macerasını anımsamamak elde değildi. Bu arada filmin dayandığı hikayenin de My Mania isimli bir Tayland çizgiromanından (bunlara da manga deniyor mu, emin değilim) uyarlandığını belirtmek gerek.
13 Beloved oldukça sürükleyici bir film ve bazı yerlerde Tayland toplumuyla ilgili çok kritik öğeler barındırmakta (Punchit’in babasının bir Amerikan olması filme çok önemli bir etnik bakış açısı kazandırıyor). Buna rağmen son yirmi dakikanın fazla aceleye geldiğini söylememek elde değil. Film bu son kısımda birden bilimkurgu çatısının altına sığınıyor ve seyirciyi biraz hayalkırıklığına uğratıyor. Buna ek olarak filmin ortalarında hikayeye dahil edilen Dedektif Surachai’nin çok bir işlevini göremiyoruz (Gerçi bu karakter 12 Begin isimli kısa prequel’de de mevcutmuş). Bu aksaklıklar 13 Beloved’ın türünde bir şaheser olmasını engelleyecek hatalar, gene de film bittiğinde geçen zamana karşı bir pişmanlık duymuyoruz. Süresini çok iyi bir şekilde kullanmasını bilen bir film 13 Beloved.
Eğer gerilim, komedi ve (özellikle sonlara doğru) biraz da trajedi ile harmanlanmış ilginç bir film denemek istiyorsanız 13 Beloved türünün en cazip seçeneklerinden biri olabilir. Fırsatını bulup seyredin, şahsen film bence yönetmenin ilk filmi olan Pisaj’a karşı da bir merak doğurmayı başardı.
Mühim not: Punchit’in 5. görevi (Çok söyleyince insanın aklına ara ara “Herkül’ün 12 görevi” geliyor) hassas midelerin kaldıracağı türden bir iş değil. O tabakta göreceğiniz şeyin aslında fıstık, şurup ve Durian ağacı meyvesinden yapılmış çok leziz bir imitasyon olduğunu söylemeden geçmeyeyim.