Sinema ve fotoğraf el ele giden iki sanat dalı. Birini bilmeden diğerini anlamak güç. Çoğu auteur yönetmen fotoğrafçılık ile başlayıp sinemaya geçiyor ve filmlerini adeta bir fotoğraf karesi gibi kurguluyor.
Bu iki kardeş sanat, zaman zaman birbirlerine referans vermeyi de ihmal etmiyor. Bu ay sizlere kıyısından köşesinden fotoğrafçılığa bulaşmış ya da ana konusunu fotoğrafa adamış filmlerden bir seçki yapmak istedim.
1. One Hour Photo (2002)
Yakın zamanda kaybettiğimiz Robin Williams’ın az sayıdaki gerilim filmlerinden olan One Hour Photo bir süpermarketin fotoğraf bölümünde çalışan Seymour “Sy” Parish’in kendisine yıkanması için bırakılan filmlerdeki aileleri hedef seçmeye başlamasını anlatıyor.
2. Rear Window (1954)
Hitchcock’un kült filmlerinden Arka Pencere başrole yönetmenin favori oyuncularından James Stewart ve Grace Kelly’i oturtuyor. Ayağı kırılan fotoğrafçı Jeffries evde sıkılmamak için komşularını tele lensi ile dikizlemeye başlar. Ancak arka penceresinden baktığı avluda bir cinayete tanıklık ettiğini düşünmektedir.
3. Blow-Up (1966)
Afişi ile hafızalara kazınan bu kült Antonioni filminde David Hammings’in oynadığı fotoğrafçı Thomas karanlık odada çalışırken negatiflerin birinde yanlışlıkla bir cinayeti fotoğrafladığını görür.
4. Under Fire (1983)
Nick Nolte’un unutulmaz savaş fotoğrafçısı performansı ile hatırladığımız Ateş Altında Nikaragua’da rejimin yıkılmak üzere olduğu, sokaklarda kargaşanın devam ettiği 1979 devrimi zamanını bir aşk üçgeni etrafında anlatır.
5. City of God (2002)
Afişte ne kadar esrar, silah, müzik ve aşk yazsa da filmin en önemli unsurlarından biri fotoğraftır. Brezilya sokaklarında büyüyüp fotoğrafçı olan bir gencin hayatını işleyen film fotoğrafın insan yaşamını nasıl değiştirebileceği ile ilgili bir başyapıt.
6. Fur: An Imaginary Portrait of Diane Arbus (2006)
Fotoğraf tarihinin en önemli kadınlarından olan Diane “Fur” Arbus’un hayatını konu alan film biyografik filmde sanatçıyı Nicole Kidman canlandırıyor. Film Arbus’un utangaç ve içine kapanık yaşamının fotoğraf ile tanışması ve toplumdan dışlanan insanların portrelerini çekmesi ile nasıl değiştiğini gözler önüne seriyor.
7. The Secret Life of Walter Mitty (2013)
Fotoğrafın ve fotoğrafçının dostu Life dergisi artık yayın hayatına online olarak devam etmek istemektedir. Son sayısı hazırlanan Life’ın karanlık odasında çalışan Mitty’i oynayan Ben Stiller karakterin bir fotoğraf için dünyayı dolaşmasını ve maceralara atılmasını işliyor.
8. War Photographer (2001)
Listeye aldığım az sayıdaki belgesellerden biri olan film savaş fotoğrafçısı James Nachtwey’nin yaşamını anlatırken seyirciyi savaşın ön saflarına doğru itiyor ve bu zorlu fotoğraf türünü tüm çıplaklığı ile gözler önüne seriyor.
9. Frames from the Edge: Helmut Newton (2009)
Fotoğrafın en tartışmalı isimlerinden Helmut Newton çektiği çıplak kadın portreleri ile pornografi ile erotizmin sınırlarında gezmiştir. Bu ilginç beynin içinde dolaşmamızı sağlayan belgeselde Newton ile fotoğraf duraklarını ziyaret ediyoruz.
10. Uzak (2002)
Nuri Bilge Ceylan’ın tanınmasını sağlayan Uzak eşi tarafından terk edilen bir fotoğrafçının bunalımını ve krizlerini anlatıyor. Filmde Ceylan’ın fotoğrafçılıktan gelen kadrajlarını en temiz şekilde hissedebiliyoruz.
11. Shutter (2004)
Uzak Doğu Korku filmleri içinde farklı bir yere sahip olan Shutter genç fotoğrafçı ve sevgilisinin bir kazadan kaçmaları sonucu lanetlenmelerini anlatır. Fotoğraflarında gölgeler görmeye başlayan Thun karanlık odada yalnız olmadığını anlayacaktır.
12. The Bridges of Madison County (1995)
Clint Eastwood’un oynayıp yönettiği filmde karakteri National Geographic için çalışan Robert Kincaid yolda karşılaştığı Meryl Streep’in canlandırdığı Francesca Johnson ile yaşadığı yasak aşkı anlatır.
13. Palermo Shooting (2008)
Dijital ve film fotoğrafçılığı arasındaki kavgayı en güzel anlatan film olarak gördüğüm Wim Wenders’ın yönettiği Palermo Shooting fotoğrafçılığın özüne dönmeye çalışan, sanatında boşluğa düşmüş bir moda fotoğrafçısını merkeze alıyor.
14. High Art (1998)
Fazla bilinmeyen bu bağımsız art house filme bir fotoğraf karesi olarak bakmak mümkün. Ufak bir dergide fotoğraf kariyerine başlayan Radha Mitchell uyuşturucu bağımlısı lezbiyen Ally Sheedy’e aşık olur. İkili kariyerlerini birbirlerinden beslenerek geliştirirler.
15. Closer (2004)
Portre fotoğrafları çeken Julia Roberts kendini Jude Law ve Clive Owen’ın oynadıkları karakterler arasında bir aşk üçgeninde bulur. Film fotoğrafçılığa çok az bulaşsa da sanat yönetimi anlamında bir fotoğraf estetiği taşır.
Not: Bu yazı ilk olarak Cinedergi Kasım sayısında yayınlanmıştır.
Fotoğraf konulu filmlere yer vermeniz çok güzel bir şey.
Ben özellikle fotoğraf vurgusunun çok güçlü olduğu iki film biliyorum; Under Fire (1983) Nick Nolte’un unutulmaz savaş fotoğrafçısı. Bu filme yer vermişsiniz.
Bir de Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği ismiyle ülkemizde gösterime giren (The Unbearable) filminde fotoğraf zevki, vurgusu oldukça güçlüydü. Hayatım boyunca çektiğim fotoğrafların kaynağı oldu. Bu filme yer vermemişsiniz.
Sevgiler, saygılar.