Fantastik sinemanın oldukça verimli bir alt türü olan korku sineması başlangıcından bugüne pek çok sarsıcı örnek vermiş, dönemsel olarak oldukca önemsenmiş yada hakir görülmüş bir alandır. Her yaştan seyircinin bu türe olan açlığının ticari olarak değerlendirilmesinden dolayı sayıca çok fazla örnek verilmiş ve ister istemez bir kendini tekrar etme durumu oluşmuş, alt türlerin neredeyse her filmde uygulanan şablonları çıkarılmış ve başlarda ilginç olan kimi fikirlerin defalarca işlenmesinden mütevvellit bir klişeleşme yaşanmıştır.
Her dönemde yaratıcı fikirlerle bunu aşan yönetmenler olmuş ama onlarda bir süre sonra yeni klişelerin yaratıcısı olarak anılmışlardır. Örnek: Danny Boyle ilk filminde zombileri devrimsel sayılabilecek bir fikirle, sinir bozucu yavaşlıklarını boşverip müthiş hızlı yaratıklar olarak perdeye aktardı ama şimdilerde özellikle video piyasası içinde yapılan filmlerde Ussein Bolt’dan daha hızlı koşan zombiler var. Bu sebeple filmi izleyen kişinin 1.5 saatlik bir deja-vu deneyimi yaşamasına sebep olan korku filmi klişeleri nelerdir, analım istedim.
1- “Sakın oraya gitmeyin, hepiniz öleceksiniz!”
Bir minivanın içine doluşmuş yüzlerinden sağlık ve cinsellik fışkıran gençlerin bi şeyler almak için durdukları mekanda, sallanan sandalyesinde sinir bozucu bir şekilde bir ileri bir geri giderek bu uyarıyı yapan fakat aynı gençlerce sallanmayan Redneck amca… Sonuç : Amca haklıymış!
2- “Hepimiz dağılalım ve Jenny’i arayalım”
Filmdeki manyağın ekmeğine yağ sürercesine bir ayrılma merakı vardır bu fazla oksijen yüzünden kafayı yemiş gençlerde… Kardeşim hepiniz bir arada dursanız da birlikten kuvvet bulsanız. Yani ayrılmadan önce bir nasıl öleceklerini seçmedikleri kalıyor. Sonuç : Sürüden ayrılanı Michael Myers kapar
3- “Sevişme yoksa ölürsün!”
Amerikan Teen slasherlerini seyredenler genç yapanlar ise yaşlı olduğu için sağcı ve muhafazakar ne kadar çok fikir varsa bu filmlerin içine doluşturulur. Stüdyolar böylelikle bizi içgüdüsel olarak şartlandırmış olur. Çoğu insanın yaz tatilinde sevişememesi de bundandır. Çünkü tüm korku filmlerinde gelenek olduğu üzere Kamp yada eve ilk yerleşen ve kıtlıktan çıkmışcasına sevişen çiftler hunharca öldürülecek ve bu dünyadan mundar gideceklerdir. Oysa filmin en gıcık ve aseksüel tipi sonuna kadar gidecek manyağı öldürecek, ruhu defecek ve bakire bir Jan D’arc sembolü olarak gökyüzüne yükselecektir. Sonuç: Sevişme, savaş!
4- “Bu film asla bitmez!”
Bir korku filmi asla bitmez… Düşmanın öldüğünü sanırsınız ama o her seferinde ayağa kalkar ve birilerini daha götürür, yakın, kesin, ezin farketmez filmin sonunda bile kolu bacağı illa bi yeri kıpırdar mezardaysa toprak oynar el çıkar vs. Çünkü bu sapık katiller mahallenin dayak yiyip yiyip küfreden arsız çocukları gibidir oyunun (filmin) bittiğini asla anlamazlar. Sonuç: Boşuna uğraşmayın bu sizi döver!
5- “Merak kediyi öldürür!”
Korku filmi tipleri gereksiz meraklıdır. Normal şartlar altında bir insanın tırsıp şehir değiştireceği durumlarda bile üstüne üstüne giderler ama ebeden başka da bir şey göremezler. Filmin başlarındaki merakı anlıyorum ama tüm arkadaşları biçilmişken hala anahtar deliğinden bakıp göze şırıngayı yemenin mantığı ne olabilirki? Sanırım bu da gençlere verilen bir gizli gerçek hayat dersi yani üstünüze vazife olmayan şeylere karışmayın. Üzülürsünüz!
6- “Çalışmayan arabalar, Açılmayan kapılar”
Altın kurallardan biri de, eğer peşinizde bir manyak varsa marka ve modeli ne olursa olsun hiç bir taşıtın çalışmayacağıdır. Burada gizlice yedirilmek istenen zor durumlarda asla teknolojiye güvenilmemesi gerektiğidir. Yada bunu Amerikan oto sanayicileri birliği de filmlere zorla koydurmuş olabilir. Bu şekilde güzide ABD vatandaşlarına arabalarının 100.000 bakımı hatırlatılmış olur ve elinde mısır izleyen göbekli der ki “Ahan da yarın peşime bi manyak takılırsa bu arabayla kaçamam iyisi mi bi bakıma sokuvereyim!” Keza kapılar için de durum aynıdır. Son dönem teen slasher’larında salak hademe tarafından kilitlenme bahanesi kullanılsa da kilitli olmayan kapıların bile açılmadığı çokca görülmüştür.
7- “Önce Şişman ve Gözlüklüler…”
Eğer daha düşük bir yaş grubuna hitap eden bir film izliyorsanız doğal olarak sevişerek ölenleri göremezsiniz. Ama onların yerine geçecek tipleme çoktan hazırdır. Şişman ve Gözlüklüler bu arkadaşların diğer bir özelliği de aşırı mızmız olmalarıdır. Neyseki Filmin manyağı ilk cinayetini bizim de ısrarla arzuladığımız şekilde bu tip üzerinde işler ve insanın içinin bir rahatlama kaplar… kaplar… kaplar…
Bu klişeyi yıkan film ise Lost serisidir. Her bölümde ne zaman harcayacaklar bu adamı dememe rağmen “Hurley” dizinin gedikli ve lazımlı tiplemelerinden biri haline geldi.
* * * *
Kasıtlı olarak yazmadığım kemikleşmiş klişeler var onları da konu uzasın gitsin diye size bırakıyorum. Yorumlar kısmına kendi tesbitlerinizi ekleyebilirsiniz. Kolay gelsin :)
Not: “Çalışmayan arabalar” ve “şişman ve gözlüklüler” tesbitleri için Divxplanet‘ten SpeedyCihan ve darknecromancer‘a teşekkürler.
zombieland aslinda bu kliselerin uzerine yapilmis bir film ,filmdeki kahramanin 10 kurali gibi ,
bunun gibi bir filmi ilerleyen sure icinde vampirler icinde gorebiliriz belki ,fakat su an eski feodal vampirler terkedilmis satolarindan cikip blade ile onemli sirketlerin ceo larina gecip tamamen sinif ,atladiklari icin su an unutuldular belki…
tum slasher filmlerinde ,katilin karsisina(myers+lederface vb) birinin elinde bir benelli yada mossberg pompali tufekle cikmasini ve hala kalirsa kaba etlerinden sacmalari cimbizla ayiklamasini istemisimdir …ama cikmaaaz.
kotu adam yerdedir bayilmistir , yada yaralidir gencler adamin firsat bu firsat beynini dagitmaz oyle bakar,bakar sonra kacar
kotuadamlarimizin uzun mesafeleri cok kisa ve akla sigmayacak sekilde katetme hizlari vardir .
geceleri honnnk diye pencerede beliriverir yada pencereden iceri girer kim varsa orada disari ceker,
nedense kotuadam ava cikinca bir allahin kulu olaz sokaklarda. olanda olur bir sekilde .yardim beklemek en buyuk hatadir keza biraz sonra sana yardim eden sahista olecektir .
mekan olarak karavan alanlari ,kamp yerleri .otoparklar issiz koyler ,kimselerin olmadigi liseler vs. cekmeyen telefonlar,bozulan gprs ler,kablosu kopuk telefonlar ,
normal bir insanin zekasinin algilayabilecegi ,ters giden birseyler var durtusunu bizim avlarimizin hala algiliyamayip teker teker olmeleri ,vs vs
ilk aklima gelenler
saygilarimla …
scream ile wes craven direkt olarak bu klişeleri filminin baş karakterlerinin ağızlarına sakız ediyordu. korku filmi klişelerini hem kullanıyor hem de onlarla dalga geçiyordu. son dönemde izlediğim bir diğer korku filmi klişeleri üzerine kurulu film ise messages deleted. bir senaryo yazarı ve korku filmi klişeleri üzerine çok da yüksek bütçeli olmayan ancak pek keyifli bir film. bu filmdeki baş karakterin scream’de de başrollerden biri olması manidar ayrıca.
Akıl alan hayallerle karşılaşılıp olmadık mevzular patlasa dahi, tüm bunların kahramanlar arasında paylaşılması için en az 3 kişinin kaybolması gerekir. Ayrıca evde avizeler patlayıp eşyalar havada uçar, doğranmış üç beş kişi bulunur ama akşam olunca hala herkes kendi odasında yatmaya devam eder. Gidip kendi başına duş almaya kalkar. Birinci dereceden ölüm nedeni…
Sisman ve gozlukluler Cem Yilmaz’dan degil miydi?
Filmlerdeki en sessiz kişi hep katildir..
Bi de şu postere bayıldım :)
kamera aynaya odaklanmışsa ve filmdeki müziğin şiddeti de dıdı dıdı yerine dan dan dan davul seslerine bıraktıysa mutlaka o aynada biri belirecektir. (senin yazıyı okurken aklıma geldi en şişmanın, en konuşanın, en gözlüklünün önce gitmesi alttan alta ya da direk aslında ideal olun ha yoksa ölürsünüz demek için galiba) Ayrıca şu korku filmlerini tiye almak için yapılan filmler de komik olmak için kendini yırtmasa artık ya da o tarz filmler yapılmasa