Uzakdoğu halklarının birçoğu hayaletlerin yaşayanların arasında dolaştığına inanıyor. Ruhsal dünya ile fiziksel dünya arasında hiçbir sınır olmadığını kabul eden animizm kökenli dinlerin bölgede yaygın olduğu düşünülürse, bu çok da şaşırılacak bir durum değil. Endonezya da hayalet hikâyeleri ile beslenen birçok yerel efsaneye ev sahipliği yapan ülkelerden biri. Kuntilanak ise bu hayaletlerin belki de en meşhuru.
Kuntilanak’ın hamile iken ölen bir kadının hayaleti olduğuna inanılıyor. Görünüş itibarıyla Uzakdoğu filmleri sayesinde aşina olduğumuz genel hayalet görüntüsünden çok da farklı değil. Uzun, beyaz bir kıyafet giyen ve gözlerinin yerinde iki kara delik bulunan Kuntilanak, uzun saçları ve soluk yüzü ile korkunç bir görünüme sahip. Tabii ki bu tanımlar bölgeden bölgeye farklılıklar gösterebiliyor. İntikam peşindeki Kuntilanak’ın çeşitli kuşların formuna bürünebildiği ve gündüzleri bataklıklarda, ormanda, banyan (Bengal incir ağacı) ve muz ağaçlarında saklandığı da söylenenler arasında. Ayrıca Kuntilanak’ın musallat olduğu kişiye yaklaştığına dair en önemli işaretlerden birinin bebek ağlama sesleri ile kahkaha sesleri olduğuna inanılıyor. Bu sesler ne kadar yakından geliyorsa Kuntilanak’ın o denli uzakta, ne kadar uzaktan geliyorsa o denli yakında olduğu da bu inanışın önemli bir detayı.
Günlük hayatın içerisine bu denli girmiş doğaüstü bir figürün popüler kültüre malzeme olmaması beklenemez. Endonezya’nın Kuntilanak hakkındaki ilk filmi 1961 tarihli ve ‘Kuntilanak’ ismini taşıyor. 1974’deki ikinci filmin ismi ise gene aynı. Tam 32 sene sonra bu yazıya konu olan üçlemenin ilk filmi Kuntilanak (2006) çekiliyor. Sağlam bir gişe başarısının ardından sadece devam filmleri değil, üçleme ile ilgisi bulunmayan on beş farklı Kuntilanak filmi daha sinema salonlarını işgal ediyor. Henüz hiçbirini izlemediğim diğer Kuntilanak filmlerini sıralayıp konumuz olan üçlemeye geçelim:
[box type=”shadow” ]Pocong vs Kuntilanak (David Purnomo, 2008)
Sarang kuntilanak (Ian Jacobs, 2008)
Kuntilanak beranak (Ian Jacobs, 2009)
Kuntilanak kamar mayat (Nayato Fio Nuala, 2009)
Paku kuntilanak (Findo Purwono, 2009)
Jeritan kuntilanak (Nayato Fio Nuala, 2009)
Cin… tetangga gue, kuntilanak! (Yan Senjaya, 2010)
Rintihan kuntilanak perawan (Yoyok Dumprink, 2010)
Pelet kuntilanak (Nayato Fio Nuala, 2011)
Arwah kuntilanak duyung (Yoyok Dumprink, 2011)
Keranda kuntilanak (Nayato Fio Nuala, 2011)
Kuntilanak kesurupan (Nayato Fio Nuala, 2011)
Kuntilanak-kuntilanak (Nayato Fio Nuala, 2012)
Pacarku kuntilanak kembar (Nuri Dahlia, 2012)
Santet kuntilanak (Nayato Fio Nuala, 2012)[/box]
Kuntilanak (2006)
Yönetmen: Rizal Mantovani
Senaryo: Ve Handojo
Özet: Annesi öldükten sonra babasının cinsel tacizlerine dayanamayan üniversite öğrencisi Samantha, şehrin ıssız bir köşesindeki eski bir fabrika yatakhanesinin ucuza kiraya verilen odalarından birine yerleşir. Mangkoedjiwo ailesine ait bu mülkün hemen yanında bir mezarlık bulunmaktadır. Civarda yaşayanlar mezarlıktaki ağaçlardan birinde Kuntilanak’ın yaşadığına inanmaktadır. Yaşadığı yeri değiştirdikten sonra, devamlı gördüğü kâbusları da şekil değiştiren Sam’in çevresindeki insanlar garip şekillerde ölmeye başlar. Sam ve Agung, bir yandan ölümlerin ardına saklandığı gizem perdesini aralamaya çabalarken, bir yandan da Sam’in olan bitenle ilişkisini anlamaya çalışır.
Bütün dünyada ses getiren, enerjik dövüş filmi The Raid’in devamı The Raid 2’daki Hammer Girl (Çekiç Kız) olarak ismini duyuran Julie Estelle, Kuntilanak’ın ana karakteri Sam’i canlandırıyor. Gerçi Uzakdoğu korkularına düşkün bünyeler, onu Mo Biraderler’in Macabre (2009) isimli sert korku filminden de hatırlayacaktır. Madem Estelle ile başladık, oyunculuklar ile devam edelim. Estelle, her zaman olduğu gibi bu filmde de kendinden bekleneni fazlasıyla veriyor. Güney Asya filmlerinde sıkça görülen abartılı oyunculuk sorunu, Kuntilanak’da da karşımıza çıkıyor. Estelle dışındakilerin performansı ne yazık ki vasatı aşamıyor. Fakat filmin hikâyesi o kadar ilgi çekici ki bu sorun çok fazla dert edilecek bir mevzu haline dönüşmüyor.
Kuntilanak, atmosfer yaratma konusunda, birçok küçük detaya yeterince dikkat ettiğinden ötürü, övgüyü hak eden bir çizgi yakalamakta zorlanmıyor. Özellikle Sam’in kaldığı eski yatakhanede yaratılan atmosfer çok etkileyici. Antika eşyalarla bezeli odalar, odalarda yaşayanların özel eşyaları ile her bir odanın sahibinin kişiliğini yansıtması, kimsenin girmesine izin verilmeyen ikinci katın o çürümüşlük hissi veren havası gibi detaylar hep filmin artı hanesine yazılıyor. Filmin temposu da atmosfere uygun bir şekilde çok dengeli bir seyir izliyor. Ani ses ve görüntü efektlerine boğulmuş, anlatımı aksatan tarzdan özenle uzak durulmuş. Kuntilanak’ın en büyük handikabı ise doksan dakikaya sığmayacağı aşikâr, bir dolu detaya sahip, zengin bir hikâyeyi anlatma çabasına girişmesi. Doğal olarak bazı detaylar havada kalıyor. Bunun dışında korkutma görevi üstlenen sahnelerin Uzakdoğu hayalet filmlerindeki klişelere sadık kaldığı ve pek bir orijinalliğinin bulunmadığı söylenebilir. Ancak bu korkunç olmadıkları anlamına gelmiyor. Efekt ve makyaj çalışması da gayet başarılı. Ortada öyle göze batan, rahatsız edici ucuzlukta, çalakalem yapılmış bir iş yok. Söylentilere bütünüyle sadık kalmasa bile Kuntilanak tasarımı da bir hayli etkileyici.
Kuntilanak, hem yakaladığı gişe başarısı, hem de bir furyaya neden olması sebebiyle Endonezya Korku Sineması için önemli filmlerden biri. Belli başlı eksiklerine rağmen, bulunduğu bölgenin üretimleri göz önüne alındığında, öne çıkan, vasatın oldukça üzerinde bir yapım olduğu söylenebilir. Uzakdoğu Korku Sineması ile ilgilenenler için farklı bir deneyim olacaktır.
Kuntilanak 2 (2007)
Yönetmen: Rizal Mantovani
Senaryo: Ve Handojo
Özet: Kaldığı yerden ayrılan Samantha, kimseye haber vermeden evlerindeki boş bir odayı kiraya veren bir ailenin yanına yerleşir. Kız arkadaşının nereye gittiğini bilmeyen Agung, Sam’i bulmaya çalışır. İlk filmde olanlardan dolayı işleri bozulan Mangkoedjiwo tarikatı da Sam’i aramaktadır. Peşindekilerden habersiz Sam ise kişiliğinin karanlık tarafı ile mücadele halindedir.
Kuntilanak 2, ilk filmde doğru yapılan her şeye sırtını dönerek bambaşka bir yola sapıyor. Ani ses ve görüntü efektlerine bel bağlayan film, bu sayede daha dinamik ve daha korkutucu bir forma bürünmek istiyor ancak bunu başarabildiğini söylemek pek mümkün değil. Sam karakterini canlandıran Estelle dışındaki oyuncuların aşırı abartılı mimiklerle oynamaları, çoğu zaman komik duruma düşmelerine neden oluyor. Mangkoedjiwo tarikatının da olaya dahil olması ile iyice ilginçleşebilecek hikâye, sınırlarını zorlamak için en ufak bir çaba içine bile girmiyor ve direksiyonunu olası en klişe yola doğru çevirerek ilk filmin standardının çok altında kalıyor.
Sam’in içinde yaşanan iyi-kötü savaşı ve Sam ile Angung arasındaki romantik ilişki gibi ana konuyla çok da bağlantısı olmayan zayıf yan konular, filmin bütününü zedeliyor. Kuntilanak’ın yakaladığı gişe başarısının ardından üzerinde fazla düşünülmeden, alelacele çekilmiş, ucuz bir film izlenimi veren Kuntilanak 2, bizim ‘cin filmleri furyası’ndaki zayıf örnekler ile benzerlikler gösteriyor.
Kuntilanak 2, üçlemenin açık ara en zayıf halkası. Sadece hikâyenin tamamını merak edenlerin ilgisini çekebilir.
Kuntilanak 3 (2008)
Yönetmen: Rizal Mantovani
Senaryo: Ve Handojo, Rizal Mantovani
Özet: Sam, başına gelen bütün doğaüstü olayları sonlandırmak için ormanın derinliklerindeki Ujung Sedo isimli köye doğru yola çıkar. Yolda aynı ormanda kaybolan iki arkadaşlarını arayan dört kişilik bir ekip ile karşılaşır ve onlara katılır. Hep beraber güçlü bir kötülüğe karşı amansız bir savaşın içine girerler.
Hikâyesini şehrin kalabalığından çıkarıp ormanın derinliklerine salan Kuntilanak 3, final bölümüne gelene kadar, başı kesilmiş tavuk gibi ne yaptığını bilmez halde, bir o yana bir bu yana koşturuyor. Devamlı ikili üçlü gruplara ayrılıp, yok ses duydum, yok o nerede gibi sudan sebeplerle etrafı kolaçan eden grup üyelerinin bir yere bağlanmayan bu manasız manevraları, hikâyeye herhangi bir katkı sağlamıyor. Vakit geçirmek için çekilmiş dolgu sahnelerle kandırıldığı hissine kapılıyor insan ister istemez.
Kuntilanak 3, ilk iki filmden farklı bir yere konumlanıyor. Süresinin üçte ikilik kısmını kaplayan ilk bölümde ana hikâyeye eklemlenebilecek herhangi bir sahneden özenle(!) uzak duruyor. Final bölümünde ise ana hikâyeye geri dönüyor ve mevzuyu bağlayarak nihayete eriyor. Evil Dead ve türevi filmlerin matematiğinden faydalanan Kuntilanak 3, mekân ve teknik imkânlar açısından yakışıklı görseller sunmasına rağmen, konu bütünlüğünü sağlayamadığından sıkıcı olmaktan kurtulamıyor.
Sonuç
Üçleme sona erdiğinde geriye yeterince güçlü bir şekilde anlatılamamış iyi bir hikâye kalıyor. İlk filmin göreceli başarısının izlerini diğer iki devam filminde görmek mümkün değil. Gene de Güney Asya bölgesinden çok fazla iyi örneğin çıkmadığı düşünülürse, Kuntilanak üçlemesinin farklı ülkelerin korku sinemalarından hoşlananların ilgisini çekebileceğini düşünüyorum.