Western ya da bizde daha çok sevilen adı ile kovboy filmi özellikle seksenler çocuklarının dövüş filmleri ile birlikte en sevdiği tür olarak çok popülerdi. TRT’nin sabah kuşağında yer verdiği kovboy klasikleri de türe olan ilgiyi sıcak tutuyordu.
Ancak şimdi bile seyrederken insanı geren Dolar üçlemesi gibi yapımları çocukken nasıl bir şevkle seyrettiğime de anlam veremiyorum. Evet, altı patlarları ile Hollywood yıldızlarını at üstünde görmek güzeldi. Çoğu film de Amerikan kültür propagandasından ve Kızılderili meselesini çirkin bir haklılıkla savunmaktan ileriye gidemedi. Ancak yine de bu tür, her zaman sinema dünyasında belli bir izleyici kitlesi bulmayı ve düzgün hikayeler de anlatmayı başardı. Bu liste sizlere bir şey ifade etmesin, belki özellikle yetmişli yıllarda çekilen birçok film buraya girmeyi hak ediyor. Ancak ben kendi zevkime göre olan filmleri derledim. Belki içlerinde kaçırmış olduğunuz birkaç film bulur ve seyretmek istersiniz. Şimdiden iyi seyirler…
1. The Good, The Bad and the Ugly (1966)
Yönetmen: Sergio Leone
Clint Eastwood, Eli Wallach, Lee Van Cleef’in başrolleri paylaştığı Üçlemenin en güzel halkası olan İyi, Kötü, Çirkin bir pop kültür ikonu haline gelmiştir. Spagetti Western’lerin de tepe noktası olan film müzikleri ile de ününe ün katmıştır. Leone’nin uzun kadrajları, sessiz ve hareketsiz sahneleri gerilimi doruğa çıkarırken Clint Eastwood’un isimsiz kahramanı çocukluğumuzun idollerinden olmayı başarmıştır.
2. The Magnificent Seven (1960)
Yönetmen: John Sturges
Yul Brynner, Steve McQueen gibi sinema tarihinin önemli oyuncularını bir araya getiren western, Akira Kurosawa’nın 1954 yapımı Seven Samurai’nin aslında remake’i olsa da senaryonun Amerikan kültürü ile harmanlanması filmi bambaşka bir tat olarak hafızamıza kazımıştır.
3. Once Upon a Time in the West (1968)
Yönetmen: Sergio Leone
Henry Fonda, Charles Bronson, Claudia Cardinale gibi isimlerin arz-ı endam ettiği film Leone’nin sinema adamı olarak en başarılı işlerinden biri olarak gösterilebilir. Zamanla Once Upon a Time da bir seri haline gelmiştir. Birçok başka film Leone’nin filminden beslenmeyi sürdürmüştür.
4. Django (1966)
Yönetmen: Sergio Corbucci
Franco Nero’yu bir star konumuna yükselten Django, westernler arasında sert yapısı ile ön plana çıkmaktadır. Uzun soluklu bir seri haline gelen kahramanımız son olarak da bildiğiniz gibi Tarantino’ya konuk olmuştur.
5. El Topo (1970)
Yönetmen: Alejandro Jodorowsky
Sinema tarihinin en anlaşılmaz ustalarından biri olan Alejandro Jodorowsky’nin ve Alfonso Arau’nun rol aldığı bambaşka bir western olan El Topo seyredilmeden anlaşılmayacak ancak seyredilse de yine anlaşılamayabilecek ilginç bir filmdir. Zaten Jodorowsky sinemasına kıyısından köşesinden bulaşmış herhangi bir sinemasever filmi anlamaktan ziyade kendisini büyüsünün akışına bırakır.
6. Unforgiven (1992)
Yönetmen: Clint Eastwood
Clint Eastwood, Morgan Freeman, Gene Hackman gibi ustaların oyunculukları ile şenlendirdikleri film doksanların en önemli westernlerinden biridir. Eastwood’a yönetmen olarak da büyük bir saygı kazandırmış olan film sinemada hala western hikayelerin anlatılması gerektiğinin de altını çizmektedir.
7. Dances With Wolves (1991)
Yönetmen: Kevin Costner
Kevin Costner’ın şanı doksanlarda iyice patlamışken yönetmeni olduğu ve başrolünde oynadığı Kurtlarla Dans ile Kızılderili problemlerine eğilmiş ve büyük bir filme imza atmıştır. O zamana göre uzun süresine rağmen kitleleri kendine çekmeyi bilen film Unforgiven’dan önce western fişeğini ilk yakan olarak da hafızlara kazınmıştır.
8. A Fistful Of Dollars/Per un pugno di dollari (1964)
Yönetmen: Sergio Leone
Leone olmasa westenlerin hali ne olurdu acaba. Dolar üçlemesini başlatan bu film ile Spagetti Western’in yasalarını hazırlayan Leone tarihe adını altın harflerle yazdırmayı başarmıştır.
9. The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford (2007)
Yönetmen: Andrew Dominik
Brad Pitt, Casey Affleck, Sam Rockwell gibi günümüz oyuncularını vahşi batıya gönderen film onlarca kez anlatılmış olan Jesse James hikayesini başka bir gözle aktarırken ikibinli yıllarda düşüşe geçen western filmleri için de bir umut olmuştur.
10. Dead Man (1995)
Yönetmen: Jim Jarmusch
Johnny Depp, Gary Farmer, Crispin Glover’ın oyunculukları ve Jarmusch’un kendine has anlatım tarzı ile saykodelik western olarak anılmasına neden olan Dead Man tamamen siyah beyaz çekilmiş post modern bir western filmidir. Robert Mitchum’un da son rolü olarak dikkate değer.
11. Brokeback Mountain (2005)
Yönetmen: Ang Lee
“Elin uzak doğulusu ne anlar Western’den” diyebilirsiniz ama Ang Lee Brokeback Mountain ile (ki ülkemizde vcd adı olan i.ne kovboylar olarak daha çok bilinir) Oscarlarda westernin tekrar göz önüne alınmasına neden olmuştur.
12. Django Unchained (2012)
Yönetmen: Quentin Tarantino
Tarantino’nun artık iyice özümsediğimiz ..miş gibi olan filmlerinden ziyade gerçekten de bir western filmi gibi duran Django Unchained, 2012’nin iyi filmlerinden biri olarak hafızalarda yer etti. Ancak yine de garip ölüm şekilleri ve ilginç şiddet sahneleri ile Tarantino tadını almak mümkün.
13. Rango (2011)
Yönetmen: Gore Verbinski
Listedeki tek animasyon olan Rango benim diyen birçok western yapımından çok daha fazla vahşi batı havasına sahip. Olaylar ne kadar hayvanlar etrafında anlatılıyor olsa da western tarihine yapılan göndermelerle dolu eğlenceli bir film.
14. Back to the Future Part III (1990)
Yönetmen: Robert Zemeckis
Bana sorarsanız serinin en cılız filmi evet ama vahşi batıya giden Marty’nin hikayesi tabi ki ilginç ve eğlenceli. DeLorean’a saldıran kızılderilerden tutun Marty’nin aile büyükleri ile tanışmasına kadar pek çok ilginç sahne içeriyor. Tür kırması olarak da listeye girmeyi hak ediyor.
15. Westworld (1973)
Yönetmen: Michael Crichton
Rahmetli Crichton’un az sayıdaki yönetmenlik denemelerinden ilki olan Westworld, bilim kurguyla western kültürünü birleştiren ilginç bir tür kırması. Yul Brynner’ın bir android’i canlandırdığını düşünmek bile filme olan ilgiyi tetikliyor.
Bad Day At Black Rock, High Noon, Soldier Blue ve The Searchers gibi sinema tarihinin önemli westernleri yerine spagetti westernleri ve bir adet çizgi filmi seçmek bana pek akıl karı gelmedi.
wild bunch ?
Her liste eksiktir o yuzden guzeldir cunku dusundurten liste iyidir :). Liste yapsam farkli olurdu tabiki. Bence en iyi western filmleri Spaghetti Westernlerdir john wayneli filmleri cok sevmem, listeme bir dean martin sinatra westerni de cesni diye atardim. wild wild west belki girerdi… Keoma ve Sabatasiz western listem olmaz ama zaten aciklama yazisinda kendi zevkine gore derledigini yazan birisine neden su film yok diye sormak bence akil kari degil. :)
Kanimca westworld ve back to the future filmlerini listeye eklemek ilginc olmus, bakis acisini genisletmis :)
Wyatt Earp, 3:10 to Yuma, Butch Cassidy and Sundance Kid, Young Guns ve Last Man Standing’i atlamasaydınız keşke. Animasyon taifesinden de Trigun: Wasteland Rumble kanımca Rango’dan çok daha fazla bu listede olmayı hakediyordu.
Hıgh Noon ve Shane’in olmadığı bir liste…Gerçek değil parodi western listesi…
ABD de western denince ilk akla gelen adam John Wayne’in bir tek filminin olmadığı bir liste..Posta Arabası filmi bu türün ilk başyapıtıdır.Ayrıca Rio Bravo…
Zeki Müreni anmadan Türk Müziğini tarif etmek ne kadar doğruysa bu da o kadar doğru..
Burada unutulmuş çok önemli bir film var. “Outlaw Josey Wales”(1976) bu listeye girmeyi kesinlikle hak eden Clint Eastwood lu bir western klasiği. 2000 li yıllardan yeni nesil olarak da en harikası 3:10 to Yuma(2006) ve Unchained (2012) kesinlikle ilk sıralarda yerini almalı. 60 li yıllardan daha eski filmler hakkında izleyemediğim için bir yorum yapamayacağım.