Semum (2008)

Bir Hasan Karacadağ korkusu olan D@bbe’yi gördükten sonra bir daha Hasan Karacadağ bir şeyi olan hiçbirşeyi görmemeye yeminliyken, İçimdeki fantastik olsun çamurdan olsun (filme gönderme yaptım!) mottosuna dayanamayıp bugün kendimi en yakın sinema salonuna attım…. ve bu defa bir daha asla gnctrkcl (geneceterekecele!) gününde sinemaya gitmemeye yemin ederken buldum. 35 yaşında en yakışıklı ve verimli zamanlarında olan bendeniz, tamamı liselilerden oluşan gürültücü bir kalabalık için “liselim” şarkısını içinden ama bu defa nefretle söyleyen zavallı bir Ümit Besen gibi dayanmaya çalıştım. Ama filmi tek başıma izlemeye ve olabildiğince damıtarak gerçekten önyargısız bir kritik yapmaya kararlıydım. Önyargı konusunda kendimi ne kadar aşabilirim bilmiyorum çünkü, büyük beklenti:çok büyük hayal kırıklığı sözcüğünün bendeki anlamı Kore yapımı Kairo filminden sekans sekans araklanan! (bundan daha iyi uyan bir kelime bulamadım.) D@bbe, Yeni Türk korku ve fantastik sineması için umutlarımı tüketen film olmuştu. Ama bir yandan da umutluydum, Çünkü Okul adlı filmlerinden nefret ettiğim Taylan Biraderler’de Küçük Kıyamet ile muhteşem bir rövaşata golü atmış ve hem fantastik hem de iyi film olabilen bir yapıma imza atmışlardı.

Please click for english article

Semum’a bu haleti ruhiyeyle başladıktan hemen sonra X-Men jeneriği tadında akan jenerik de abartılı bir semum nedir, semuuum! ön girişi yapılırken eyvah! eyvah! demedim değil, ama neyseki ilerleyen zamanda bu defa karşımızdaki D@bbe gibi yaratığından daha ürkünç bir hilkat garibesi değil en azından hikayesi yürüyen bir filmdi…

Canan ve Volkan, mutlu bir evlilikleri olan genç bir çifttir. Yıllardır hayalini kurdukları gibi bir evin sahibi olmuş ve sonunda da bir sürü ikea mobilyası ile birlikte taşınmışlardır. (ikea çok akıllı bir strateji izleyerek neredeyse tüm dizi ve filmlere bu mobilyaları bedelsiz olarak veriyor) Hayatlarında herşey son derece yolunda gidiyor gibidir. Ta ki… Bir gün, sesindeki nöron yüzünden travesti sanılmaktan başka hiç bir endişesi olmayan Canan hiç kimsenin anlam veremediği garip davranışlarda bulunmaya başlar. Kendisine hakim olamamakta, sanki bir şey tarafından konrol ediliyormuşçasına davranmaktadır. Volkan eşinin bu durumuna çok üzülmekte ve kendince bir çıkış yolu aramaya çalışmaktadır. Canan’ın arkadaşı Banu ve Volkanın arkadaşı ? ayrıca asabi bahçıvan ve cinayet zanlısı yan komşu bu olan bitene pek üzülmektedir. vs vs.

Böyle dalga geçer gibi yazdığıma bakmayın, aslında filmin öyküsü kendi içinde tutarlı ve ağır da olsa sağlam bir işleyişe sahip ama senaryonun geneli bazında baktığımız zaman Semum biraz kafası karışık bir film… Amityville Laneti, Exorcist, Shining, Constantine, Arka Pencere, Skeleton key, Hayvan Mezarlığı, Pumpkinhead… bu saydığımız filmlerle Semum bazı anlarda güçlü bir etkileşime giriyor ama içlerinden birine benzemek yerine bir kolaj oluşturmayı deniyor ve belli bir ölçüde de olsa bunu başarıyor diyebiliriz. Ama keşke Karacadağ korku sinemasının 70 yılda bulduğu ve oturttuğu tüm klişeleri, oyuncak dükkanına düşmüş bir çocuk gibi tek bir filmde harcamaya kalkmasaydı. Gücünü doğu öykülerinde alan ve İslami referansa sahip böyle bir filmde dahi Paganist bir sembol olan 13* rakamının rol alması “eh yani artık!” dedirtiyor…

Hasan Karacadağ, şu günlerde katıldığı programlarda ve verdiği röpörtajlarda D@bbe’de yaptığı hatalardan ders aldığını ve D@bbe’nin aslında Japonya yeraltı video piyasası için yapılmış bir iş olduğundan bahsediyor… Evet, Semum’u izledikten sonra bazı hatalardan ders alındığı alenen ortada gözüküyor fakat D@bbe’nin artık yönetmeni tarafından bile reddedilişinin bahanesinin “biz aslında bunu Japonya için yapmıştık!” denmesi biraz acıklı olmuş çünkü neredeyse bütün korku hikayelerinin uzun saçlı, ayağı ıslağa basan kıza dayandığı Japon korku sinemasında bile D@bbe fazla araklanmış duracaktır. (ama en azından komiser niye kimono giyiyordu? sorusunun bir cevabı verilmiş oldu: Japonlar için!)

Kanımca Hasan Karacadağ’ın yumuşak karnı filmleri için seçtiği konular yada kullandığı dini referanslar değil ki bence bu dini referanslar filmlerinin etkisini katlarca güçlendiriyor, Oyuncu seçimi… D@bbe’de en ufak bir oyunculuk yeteneği olmayan ve muhtemelen bir daha asla beyazperde de görmek zorunda kalmayacağımız gençler filmin tüm yapısını çökertmişti. martin Scorsese yada Pasolini gibi ustalar da aktörlükle alakasız kişileri filmlerinde oynattılar ama açıkcası Kundun’da oynayan budistler’in resim halleri bile o kadar grafikseldi ki, ille de oyuncu olmalarına gerek yoktu! Semum’da daha isim yapmış kişilerden seçilmiş bir kast olsa da, başarılı bir oyunculuğa rastladığımızı söyleyemeyeceğiz. Ayça İnci rolünün hakkını vermek için elinden geleni yapıyor ama Burak Hakkı’nın her an komediye kaçma eğilimi olan abartılı mimikleri ve Spiker diksiyonuyla konuşan kazma! bahçıvan tiplemesi filmde ne zaman gözükseler salonda kahkahalar başlıyordu. Yönetmen ne kadar uğraşırsa uğraşın extreme sahnelerde oyuncu çok önem kazanıyor, Örneğin; Babam ve Oğlum filminde Çetin Tekindor’un oğlunun ölümünü öğrendikten sonra üstünü başını yırttığı sahne kötü bir oyunulukla, her an rezil bir komediye dönüşmenin eşiğindeyken, Tekindor usta sayesinde kalbimizi ısıtan, gözyaşlarımızın boğazımızı yaktığı bir gerçeklik haline geliyordu. Alternatif bir casting’i düşünmek gerekirse Burak Hakkı’nın yerine Binbir Gece’de oynayan Tardu Flordun, Volkan rolünün hakkını verir, Semum çıkaran imam rolüne de Çetin Tekindor yakışırdı. Bahçıvanı söylemek bile istemiyorum çünkü filmde gözüktüğü tüm sahneler kesilip atılsa film hiçbir şey kaybetmez aksine çok şey kazanırdı…

Film güzel gözükmek uğruna bazı ciddi mantık hataları da içeriyor; Volkan, Canan’ın kedisini sabah eziyor, hemen ardından bahçıvan kediyi gün batarken gömüyor, sonra aynı gün öğle vakti Canan kedisini arıyor! Bu arada kedi ile ezilme sahnesinde efekt falan değil de kedi sanki gerçekten eziliyormuş gibi geldi. Bu durum hayvansever dernekleri ile Karacadağ’ın arasını açabilir benden söylemesi!

Yine olumsuz bir eleştiri olacak ama Filmde kör parmağım gözüne şeklinde verilen psikaytrist ve İmam yani Bilim ve Din çatışması (ve bu kavgadan din’in kesin galip olarak ayrılması) memleketin şu günlerinde biraz acıklı bir yaklaşım olmuş… Yani neredeyse başı ağrıyınca bile üfürükcülere koşan insanları ve onları üfürenleri mazur görün tadında bir telkin söz konusu ve film burada hem tarafsızlığını hem de masumiyetini yitiriyor gibi geldi bana…

Filmin belkemiğini oluşturan Cgi efektlerine gelecek olursak artık ortalama bir Playstation oyununda dahi daha iyilerine rastlamak mümkün ama yine de ileriye dönük olarak cesurca ve dozunda kullanılmış diyebilirim. Gerçi bu ille de Cgi diye tutturmanın mantığını da anlamıyorum ya! kişisel fikrim ustaca yapılmış makyaj efektleri ve animatronikler ile (Rick Baker, Stan Winston yada Tom Savini’nin uygulamaları gibi) çok daha yüksek bir inandırıcılık ve seyrici tatmini sağlamak mümkün. Cgi, Beowulf’ta olduğu kalitede olmaz ise, yapılan işi ucuzlatmaktan, çizgi filme dönüştürmekten fazla bir katkı sağlamıyor. Ayrıca Semum tiplemesinin Iron Maiden’in ikonu haline gelen Eddie’ye aşırı benzeyişi de gözden kaçmıyor!

Bu haddinden fazla uzun Semum yazısı ile umarım canınız sıkmamışımdır. Yukarıda yazdığım yazının geneline bir olumsuzluk hakim olabilir ama sonuçta söylemek istediğim; Hasan Karacadağ’ın bu defa ilerisi için umut veren bir filme imza attığı fakat hala bazı eski alışkanlıklarından vazgeçemediği ve bunun da en çok filmine zarar verdiğidir. Semum, Küçük Kıyamet kadar önemsenecek bir film değil ama mutlaka ilgiyi hakediyor ve bence rahatlıkla şu ana kadar çekilmiş hayal gücü ve düşsel etkileşimi en güçlü fantastik Türk filmi oluyor. Keşke Karacadağ Küçük Kıyamet’e çok yakışan dingin, sakin ama tedirgin edici işleyiş yerine biraz daha 80’ler filmlerine yakın duran muzip tempoyu tercih etseymiş ve filme bilinçli bazı komedi ögeleri yerleştirseymiş… Çünkü kendini çok ciddiye alan ve neredeyse hiç espri yapılmayan bu filmdeki bazı sahnelere (bunların çoğu oyuncu performansından kaynaklanıyordu) izleyiciler oldukca güldüler. Karacadağ’la bir araya gelip gelecekteki projeleri ve filmle ilgili samimi düşüncelerini tartışmayı çok isterim. bu arada filmde Canan ile Volkan’ın kedinin ölümünün ardından konuştukları sahnede Canan’ın planlarına dikkat ederseniz çok hoş bir gönderme mevcut… Bu tür şeylere bizim filmlerimizde rastladığımızda çok seviniyorum doğrusu.

Semum kritiği, olumlu, olumsuz pek çok eleştiri aldı ve almaya devam ediyor. “Öteki Sinema” yazılarının böylesine ciddiye alınmasından son derece memnunum. Bu arada “Beyazperde” gibi vizyonu ciddi ve hızlı takip eden sinema sitelerinden Semum ile ilgili hala yayınlanmış ciddi bir kritik yok. Sanırım bu filmin gişesini olumsuz yönde etkilememek gibi bir düşünceden kaynaklanıyor. Bu sebepden dolayı bağımsız bir sinema blogu olmak bir kez daha mutlu etti bizleri.

Bu yazının amacı Semum’da geçen bir sahneyi açıklama ihtiyacına dayanıyor. Filmde baş karakter Canan’ın çok sevdiği kediyi, eşi Volkan’ın istemeden arabasıyla ezerek öldürdüğü bir sahne mevcut. Bu arada asıl kritiğe ek olarak vermek istediğim bir şey de; Semum’un Bir kedi ve bir insan dışında kimsenin ölmediği bir korku filmi olması. Bu olumlu yada olumsuz manada kulllanılmamış, bir tesbittir sadece. Mesela çok sevdiğim bir korku kültü olan “The Changeling” filminde de pek kimse ölmez.

Neyse bu yazıya konu olan sahneyle ilgili olarak yazdığımız, “Bu arada kedi ile ezilme sahnesinde efekt falan değil de kedi sanki gerçekten eziliyormuş gibi geldi. Bu durum hayvansever dernekleri ile Karacadağ’ın arasını açabilir benden söylemesi!” tahminine cevap olarak Semum filminin görsel efekt ekibinde çalışan bir arkadaşımızdan şöyle bir mail aldım:

“Merhaba, Ben Semum’un görsel efekt ekibinde çalışan kompozitörlerden biriyim ve kritiğinizde değindiğiniz kedi ezilmesi planı hakkındaki yorumunuzu okuduğumda çok mutlu oldum, o plan bana aitti çünkü. Çok kısa bir süre ekranda kaldığı için gerçek gibi algılamış olabilirsiniz, ekte o planı gönderdim, aslında kare kare incelendiğinde çok tatmin edici olmadı benim açımdan ama sizin sinemada öyle algılamanız beni sevindirdi dediğim gibi:)

Saygılar&Sevgiler…“

Buna gerçekten de ihtiyaç vardı çünkü bahsi geçen sahne kesinlikle çok başarılıydı ve sinemada izleyenlerin buna verdiği reaksiyonda aynı ölçüdeydi. “hah işte snuff çekmişler, gitti zavallı kedi!” diye içimden geçirmedim değil… Bence bir efekt, efekt olduğu ne kadar saklıysa o kadar başarılı oluyor. E-posta’nın sahibi ile aramızda geçen mail trafiğinden sonra kendisinden izin alarak burada da bundan bahsetmeyi uygun gördüm.

Öteki Sinema için yazan Murat Tolga Şen

** 13 sayısının uğursuzluğu ise iskandinavlar’ın dinlerindeki bir öyküye dayandırılmaktadır. bu öyküye göre düzenbaz tanrı loki, diğer 12 tanrının katıldığı bir şölene 13. olarak giderek eğlenceyi bozmuştur. bu olay iskandinavlar’ın en gözde tanrısı balder’in ölümüyle sonuçlanan kavgaya yol açmıştır. bu boş inanç öylesine güçlüdür ki, bazı kimseler 13 kişiyi aynı masaya oturtmaktan kaçınır, hatta ünlü otellerin bazılarında 13 sayısını taşıyan oda ve kat yoktur.