Viy / Spirit of Evil (1967)

Bir Kazak hiçbir şeyden korkmaz!

Eğer aynı adlı 2014 yapımı film olmasa Sovyetler Birliği’nde çekilen ilk ve kuvvetle muhtemel tek korku filmi olan Viy hakkında hiçbir fikrim olmayacaktı.

Rus sineması deyince aklımıza ne gelir, Potemkin Zırhlısı, Andrey Rublev, eğer biraz daha tür sineması meraklısı iseniz Solaris… Meğer, bu filmleri de çeken ünlü Rus film şirketi Mosfilm’in, önemli Rus edebiyatçı Nikolay Gogol’un aynı adlı eserinden uyarladığı harika bir korku filmi varmış!

1967 yılında çekilen Viy’i ve Türkçe altyazısını internette buldum, büyük bir iştahla gecenin bir yarısında izledim ve çok sevdim. Hayat bazen böyle oyunlar oynar; ben doğmadan 6 yıl önce çekilen bir filmi 41 yaşımdayken keşfetmiş olmaktan dolayı mutluyum (biraz da utanıyorum!)

Filmin kahramanı biraz şaşkın ama sevimli bir karakter; Kiev civarlarında bir manastırda öğrenim gören öksüz bir Kazak öğrenci olan Koma. Manastır tatil olunca iki arkadaşıyla beraber okuldan ayrılır. Yolculukları sırasında konaklayacak bir ev ararlarken yaşlı bir kadının evine rastlarlar. Yaşlı kadın öğrencilere yatmaları için ayrı ayrı yerler gösterir. Gece olunca Koma’nın yanına gelir ve onu kontrolü altına alır. Koma kadının cadı olduğunu anlasa da elinden artık bir şey gelmez. Cadı, Koma’nın sırtına biner ve dağların tepelerin üstünde uçurur onu… Nihayetinde Koma bir hamle yapar, yere düşerler ve eline geçirdiği bir odunla cadıya vurmaya başlar. Cadı ağır bir biçimde yararlanır ve güzel, genç bir kıza dönüşür. Koma korkuyla manastıra döndüğünde baş rahibin zaten kendini beklediğini görür. Yakın bir köyün zengin bir sakininin kızı dövülerek ağır bir şekilde yaralanmıştır ve babasına manastırda yaşayan Koma’nın başında 3 gün dua etmesini istediğini söylemiştir.

Kızın babası Koma’dan kızının istediği gibi üç gece kilisede kızının cesedi başında dua etmesini ister. Kızının vasiyetini gerçekleştirmezse 300 kırbaç, gerçekleştirirse 300 altın vereceğini söyler. Koma kızın cesedi ile 2 korkunç gece geçirir. Cadı gece olunca tabutundan çıkmakta ve Koma’ya saldırmaktadır ancak Koma cadılara nasıl karşı koyulacağını bilmektedir. Cadı Koma’nın yere çizdiği kutsal bir daireyi geçip Koma’ya ulaşamaz. İkinci gecenin sonunda tüm saçları bembeyaz olan Koma tekrar kaçmak ister ama başaramaz. “Bir Kazak hiç birşeyden korkmaz.” diyerek kendine moral verir ve son gece başlar. Cadı son silahı olan dev Viy’i çağırır. Viy gözlerine bakıldığı an etkisi altına girilen bir devdir! (Wikipedi’den harman)

Viy’in kaderi biraz bizim Süt Kardeşler / Gulyabani filmine benziyor, tıpkı onun gibi Viy de bir korku komedisi ve Rus halkının çocukluk korkusu olarak herkesin hatırladığı, sorulduğunda “Viy diye bir film vardı, çok korkunçtu” diye bahsettiği film…

78 dakika uzunluğundaki filmin yönetmenleri, Konstantin Yerşov ve Georgi Kropaçyov. Filmi Gogol’un romanından Aleksandr Ptuşko ile birlikte uyarlamışlar ve önemli rollerde Leonid Kuravlev, Natalya Varley, Aleksi Glazrin, Vadim Zakharçenko, Nikolay Kutuzov gibi oyuncular yer alıyor. Filmde genç rahip Koma’ya musallat olan cadı rolünü üstlenen Natalya Varley daha sonraları bu filmde oynadığı ve bazı paranormal vakalarla uğraşmak zorunda kaldığı için epey pişman olmuş!

Aslı bir Ukrayna halk söylencesine dayanan korkudan çok komedisi ağır basan ancak son 10 dakikasıyla bugün bile kalp çarptıran Viy, ABD’de DVD olarak basılmış ve filmin yabancı diyarlardaki ismi Spirit of Evil olmuş.

Bu son 10 dakika korku sineması için gerçek bir zafer niteliğinde… Aleksandr Ptushko’nun elinden çıkma orijinal optik efektler ve yine çok başarılı kostümler- makyajlarla kotarılmış, iyice tekinsizleşmiş atmosfer sayesinde Koma’nın korkusunu hissetmek mümkün oluyor. Bana kalırsa Sam Raimi, Evil Dead serisinde özellikle 2. filmde Viy’den çok fazla etkilenmiş. Çalmış-çırpmış denemez ama iki filmin doku benzerliği şaşırtıcı. Şaşkın kahraman Koma, envayi çeşit iblisle bir kilisede kapalı kalırken aynı tecrit Evil Dead’in kahramanı Ash’in başına bir dağ evinde geliyor. Bu anlamda Viy, öncül bir film olarak da değer kazanıyor.

Yetenekli Rus sinemacıların, Sovyetler Birliği döneminde elinden çıkan tek korku filmi olan Viy’i keşfetmek-izlemek büyük bir şans, mutlaka izleyin derim!