ZAZ Ekibi ile Komedinin Diplerinde

Jim Abrahams, David ve Jerry Zucker, yani nam-ı diğer ZAZ ekibi 80’ler ve 90’ların özellikle ilk yarısı boyunca çeşitli parodi filmleri ile bizleri güldürmüş yönetmen ve senarist üçlüsü. Şu an kötü esprilerimden dolayı şikayet edenlere öncülerim olarak hep bu üçlüyü gösteririm. Yanlış anlaşılmasın beni güldürmeyi her zaman başarmışlardır. Amerikan parodisini dünyaya tanıtan üçlü İngiliz Monty Python’un da Amerikanlaştırılmış versiyonu olarak görülürler.

Öteki Sinema için yazan: Masis Üşenmez

ZAZ parodilerini seven delisi olur, sevmeyen ise nefret eder. Bence nasıl çay içen adamdan kötülük gelmez ise ZAZ’a gülen insandan da kötülük gelmez.

Shorewood, Wisconsin’de doğan üç kafadar kendilerine Kentucky Fried Theather adlı bir tiyatro grubu kurarlar. Zaten KFC isminden apartılmış bu adla da kelime oyunlarını ne denli sevdiklerini belli ederler.

KFT’deki başarıları onları ilk senaryolarına iter ve Kentucky Fried Movie adlı filmin senaryosunu yazarlar. 1977 yapımı filmde üçlüye henüz güvenmeyen yapımcılar yönetmenliği John Landis’e verecektir.

İlk senaryonun başarısından sonra 1980 yılında beraber yazıp yönettikleri ilk film Airplane! gelir. Bu filmle felaket filmleri parodisini yapan üçlü bir uçakta yaşanan aksaklıklar ve can pazarından nesilleri etkileyecek bir komedi performansı çıkarırlar. 80’ler çocukları için oto pilot hala o şişme pilottur. Hatta ilk oral seksi de pilotu şişirmeye çalışan hostes ile görmüş bir nesiliz.

Airplane! ile kariyerlerinde ilerlemeye başlayan grup 1982’de bir sezon sürecek Police Squad! dizisi ile cam ekranda kendilerini denerler. 6 bölüm süren dizi daha sonraki büyük hitleri olacak Naked Gun‘ın da temellerini oluşturur.

Ancak 1984’de çektikleri Top Secret! üçlünün kariyerleri boyunca en çok eğlendiren filmi olacaktır. Ünlem işareti sevdasında direten üçlü Val Kilmer, Omar Sharif gibi üst düzey oyuncuları bu II. Dünya Savaşı parodisinde bir araya getirir ve tüm zamanların saniye başına en çok espri düşen filmlerinden birini yaratır.

1986’da ise alışılmışın dışında olarak senaryosunu yazmadıkları bir film ile karşımıza çıkarlar. Karımı Kaçırdılar‘da (Ruthless People) Danny DeVito ve Bette Midler oynar. Bu sefer bir tür parodisi yerine başlı başına bir kara komedi ile seyirciyi karşılarlar.

1988’den 1994’e kadar üçlü Naked Gun (Çıplak Silah) serisi ile birlikte başladıkları kariyerlerini sürdürür. From the Files of Police Squad! (1988), The Smell of Fear (1991), The Final Insult (1994) adlı üç Çıplak Silah filminde de başrolde Dedektif Frank Drebin rolü ile Leslie Nielsen vardır. Daha önce belirttiğim gibi ABC’de yayınlanan Police Squad! dizisinden yola çıkılmıştır.

Üçlünün beraber yaptıkları filmler bunlarla sınırlı kalsa da yönetmen koltuğunda tek başlarına kaldıkları zamanlarda da iyi filmlerle karşımıza çıkarlar.

Kariyerlerindeki tek yönetmenlik denemelerine bakacak olursak:

David Zucker: BASEketball (1998), My Boss’s Daughter (2003), Scary Movie 3 (2003), Scary Movie 4 (2006), An American Carol (2008).

Jim Abrahams: Big Business (1988), Welcome Home, Roxy Carmichael (1990), Hot Shots! (1991), Hot Shots! Part Deux (1993), …First Do No Harm (1997), Jane Austen’s Mafia! (1998).

Jerry Zucker: Ghost (1990), First Knight (1995), Rat Race (2001).

Özellikle Jerry Zucker, Ghost ve First Knight filmleri ile Hollywood’da gişe canavarına dönüşmüş, eleştirmenler tarafından yerlere göklere sığdırılamamıştır. Ayrıca kendilerine yönlendirilen sulu mizah eleştirilerine de son verdirmeyi başarmış, ciddi bir yönetmenlik birikimi olduğunu göstermiştir.

Zaz Grubu, hem beraber, hem de tek başlarına yaptıkları filmlerde espri kalitesini (ya da sululuğunu) her zaman en üst noktada tutmayı başarırlar.

Kariyerleri boyunca beni en çok güldüren ve beğendiğim filmlerini şöyle sıralayabilirim.

1. Top Secret!

Neden?: Val Kilmer kadar yakışıklı bir adamın başına gelmeyen kalmaz. Déjà Vu diye fransız ayaklanmacı mı olur?

2. Airplane!

Neden?: Şişme oto pilot, “düşüş pozisyonu alın!” anonsu.

3. Naked Gun From the Files of Police Squad!

Neden?: İngiltere Kraliçesi’ne Meksika dalgası çektirmek.

4. Hot Shots!

Neden?: Charlie Sheen’in ciddiyetinden mizah çıkarmak. Uçakların frenlemesi unutulmaz.

5. Ghost

Neden?: Korku komedilere alışkın bünyelere hayalet ile aşk hikayesi vererek zamanına göre farklı bir film ortaya koyar.

Böylece komedi üstatlarına Öteki Sinema olarak kısaca bir selam çakmış olalım. Biz TV başlarında, sinema köşelerinde koltukları kırarcasına gülerken (Hot Shots!’da yan koltukta birinin başına gerçekten de gelmiştir) “Bu mu komik” diye yan gözle bakıp, sağlığımızdan şüphe duyan ebeveynlerimizi bile bir süre sonra güldüren ZAZ ekibi, dünya sinemasında hak ettikleri övgüyü bir gün mutlaka alacaktır.