10. GİO Ödülleri Sahiplerini Buldu

Fantazya ve Bilimkurgu Sanatları Derneği (FABİSAD) tarafından düzenlenen GİO Ödül Töreni, Moda Sahnesi’nde gerçekleşti.

Fantazya, bilimkurgu, korku türlerinin Türkiye’de tanınması ve gelişmesi adına öncü rol üstlenen yazar, araştırmacı ve çevirmen Giovanni Scognamillo’nun adını taşıyan ve bu yıl altı kategoride verilen GİO Ödülleri, 18 Ağustos’ta düzenlenen törenle onuncu kez sahiplerini buldu. Roman kategorisinde, Demirci: Kazan ve Ateş ile Yiğit Hakan Mermeroluk, Öykü Kitabı kategorisinde Okuma Odası ile Onat Bahadır, Yayımlanmamış Öykü kategorisinde Natır ile Eylül İdemen Doğramacı, Çeviri kategorisinde Lanetli Tavşan (Bora Chung) ile Sevda Kul, Çizgi Roman kategorisinde Karikatüristin Ölümü ile Memo Tembelçizer ve İllüstrasyon kategorisinde First Sin ile Murat Çalış GİO Ödülü’ne layık görüldüler.

Sunuculuğunu Biğkem Karavus ve Güven Erkin Erkal’ın üstlendiği tören, FABİSAD Başkanı Jülide Kayaş’ın konuşmasıyla açıldı. Kayaş konuşmasında, “Bu yıl onuncusunu düzenlediğimiz GİO Ödülleri; fantazya, bilimkurgu ve korku türlerindeki iyi örnekleri okuruyla, karşılık bulabileceği kitlelerle bir araya getirme işlevi görüyor. Bu aynı zamanda içerik arayışları, basılacak eser arayışları çoğunlukla dışarı meyleden yayınevleri için de bir pusula olmalı. GİO Ödülleri’nin, eserlerimizin yerine ulaşmasında kaçınılmaz kanalımız, en kritik ortaklarımız olan yayınevlerinin bakışlarını biraz daha bize çevirmesinde etkili olmasını diliyoruz,” dedi.

2023 Mavi Anka Onur Ödülü’nün sahibi Müfit Özdeş oldu

FABİSAD’ın 2014’ten bu yana bilimkurgu, fantazya ve korku alanlarına önemli katkılarda bulunmuş duayen isimlere verdiği Mavi Anka Onur Ödülü’nün bu yılki sahibi ise Müfit Özdeş oldu. Kendisi de 2015 Mavi Anka Onur Ödülü’nün sahibi olan Bülent Somay’ın takdim ettiği ödülü Müfit Özdeş adına alan İsmail Yamanol, Özdeş’in mesajını davetlilerle paylaştı:

“GİO ödüllerinin ilk verilmeye başlandığı 2014 yılından bugüne, 10 yılda Türkiye’de bilimkurgu alanında çok büyük gelişmeler oldu. Artık kimse düş gücünü olanla, olabilecekle ve düşünülebilecekle sınırlamıyor; bu çok heyecan verici. 1954 yılında başlayan kendi bilimkurgu serüvenimin şimdi ülkemde böyle bir yere gelebildiğini görmek beni gerçekten çok mutlu ediyor.”

Bülent Somay da ödülü takdim ederken yaptığı konuşmasında Müfit Özdeş’in yakından tanık olduğu bilimkurgu yazarlığı macerasını anlatarak, Mavi Anka Onur Ödülleri’nin kuşaklar arasında kurduğu bağın değerinden söz etti, önceki kuşakların da yeni kuşaklardan öğreneceği şeyler olduğunu belirtti.

Müfit Özdeş Kimdir?

Çocukluğu ve gençliği Heybeliada’da geçen Ahmet Müfit Özdeş, yüksek öğrenimi için gittiği Ankara’da ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği ve Ekonomi bölümünü bitirdi. 60’lı yıllarda gençlik hareketlerine katılan Özdeş, 1971-1975 yılları arasında Beyrut ve Oslo şehirlerinde yaşadı. 1975 yılında Türkiye’ye döndükten sonra Çağdaş Çeviri Evi’ni kuran Özdeş’in bilimkurgu türüne ilgisinin kökeninde 1940’lı yıllarda yayınlanan Baytekin filmleri ve 1950’li yıllarda Çağlayan Yayınları’nın yayımladığı Yeni Dünyalarda dizisi yatıyor.

1983 yılından bu yana neoklasik akıma yakın bilimkurgu, fantazya ve masal türlerinde eserler üreten Müfit Özdeş başta Nostromo Dergisi’nde olmak üzere yazdığı bazı mecralarda Mithat M. Özdeş, Ahmet Özdeş ve Gariboğlu mahlaslarını da kullandı.

1991 yılında Kor Yayınları etiketiyle masal türünde Kimin Ağrır O Bağırır isimli yapıtı okurla buluşan Özdeş, Metis Yayınları’nın yayımladığı Asker Kaçağı isimli bilimkurgu derlemesinde de bir öyküsüyle yer aldı. 1996 yılında ise Son Tiryaki isimli bilimkurgu öykü kitabı Metis Yayınları’ndan yayımlanan Özdeş, bu sayede Philip K. Dick ve Robert A. Heinlein gibi global ölçekli bilimkurgu yazarlarından oluşan Metis Bilimkurgu serisindeki tek Türk yazar oldu.

2005 yılında Remzi Kitabevi’nin yayımladığı Bilimkurgu Öyküleri, 2018 yılında İthaki Yayınları’nın yayımladığı Yeryüzü Müzesi ve Yerli Bilimkurgu Yükseliyor Öykü Seçkisi, 2021 yılında yine İthaki Yayınları tarafından okurla buluşturulan İlk ve 2023 yılında Fihrist Kitap’tan çıkan Arz Cephesinde Yeni Bir Şey Yok isimli yerli bilimkurgu derlemelerinde öyküleriyle yer aldı.

Müfit Özdeş, Firar isimli öyküsüyle de 2001 yılında TBD Bilimkurgu Öykü Yarışması’nda birinci oldu.

Mavi Anka Onur Ödülü

Oyuncu ve heykeltıraş Biğkem Karavus’un el emeği ve imzasını taşıyan Mavi Anka Onur Ödülü 2014 yılında Nazlı Eray’a, 2015’te Bülent Somay’a, 2016’da Sevin Okyay’a, 2017 yılında Çiğdem Erkal’a, 2018’de İhsan Oktay Anar’a, 2019’da ise Bülent Akkoç’a verilmişti.

10. GİO Ödülleri

• Roman

Kazanan: Demirci: Kazan ve Ateş, Yiğit Hakan Mermeroluk
Jüri: Altay Öktem, Barış Müstecaplıoğlu, Ezel Akay, Müge İplikçi ve Sevin Okyay
Gerekçeli karar: Yiğit Hakan Mermeroluk’un Demirci: Kazan ve Ateş isimli eseri, olayların geçtiği tarihi dönemi gözlerimizin önünde canlandırabilmesi, romanın dilinin ve üslubunun o tarihi döneme uyumu, son sayfasına kadar okurun merakını ayakta tutan ustaca kurgusuyla öne çıktı.

• Öykü Kitabı

Kazanan: Okuma Odası, Onat Bahadır
Jüri: Doğu Yücel, Fatma Cihan Akkartal, İsmail Yamanol, Merve Çay ve Selim Erdoğan
Gerekçeli karar: Okuma Odası düşle gerçek arasında tuhaf bir odada okuru gerçek hayattan koparıp izole bir okuma tecrübesi yaşatmayı başarıyor. Bireyin metropol kalabalığındaki yalnızlığını ve zaman zaman kapıldığı karanlığı her yönüyle çekinmeden işleyen kitap içerdiği 10 öyküyü toplamda 100 sayfada, ne eksik ne fazla, tertemiz ve usta işi bir Türkçeyle aktararak çağdaş edebiyatımızın önemli eserleri arasına katılıyor. Yalın ama derinlikli anlatımı, her öyküde tekinsizliği okuruna geçirebilmesi, anlatıların belirli bir tema etrafında dikkatlice ve titizlikle örülmesi, tedirgin edici atmosferler yaratmaktaki başarısı, okuyucuyu beklenmedik konumlara itivermesi, büyülü kâbus diyebileceğimiz bir tarzı başarıyla kullanması, Onat Bahadır’ın Okuma Odası’nı farklı ve değerli kılıyor.

• Yayımlanmamış Öykü

Kazanan: Natır, Eylül İdemen Doğramacı
Jüri: Aslıhan Kocabal, Barış Müstecaplıoğlu, Hamit Çağlar Özdağ, İsmail Yiğit ve Mercan Alper
Gerekçeli karar: Yazarın atmosfer yaratmadaki başarısı, yerel korku ögelerini ve bu kültüre ait bir varlığı konu edinmesi, öyküyü inşa ederken günlük dili ustaca ve akıcı bir şekilde kullanması, öykünün hiçbir fazlalığı olmadığı gibi hiçbir eksiğinin de olmaması, okuyucunun merak ve gerilim düzeyini giderek artıran bir akışa sahip olması, Natır öyküsüyle Eylül İdemen Doğramacı’ya birincilik getiriyor.

• Çeviri

Kazanan: Lanetli Tavşan (Bora Chung), Sevda Kul
Jüri: Alican Saygı Ortanca, Çiğdem Erkal, Elif Özkaya, Kadir Yiğit Us, M. İhsan Tatari ve Sabri Gürses
Gerekçeli karar: Çevirmen Sevda Kul, Lanetli Tavşan’da Bora Chung’un birçok türün özelliğini iç içe geçiren, korku, gerilim ve bilimkurgu arasında gidip gelen, sıradan gerçeklikteki ürkütücü ve fantastik şeyleri sakin sakin anlatan öykülerinin akıcı ve ürkütücü şekilde okunmasını sağladığı, üslup tutarlılığına sahip bir dil kullandığı için oy çokluğuyla bu ödüle layık görülmüştür.

• İllüstrasyon

Kazanan: First Sin, Murat Çalış
Jüri: Ertaç Altınöz, Ethem Onur Bilgiç, Gülşah Minsin, M. Korkut Öztekin ve Yıldıray Çınar
Gerekçeli karar: İllüstrasyonların değerlendirilmesinde renk kullanımına, kompozisyon, oran, perspektif gibi unsurların incelenmesine ve malzeme kullanımındaki beceriye önem verildi. Bunların yanında tema seçimi ve özgünlük de eserlerin değerlendirilmesinde rol oynadı. Bununla birlikte jürinin en önemli kriterleri olan özgünlük, yaratıcılık ve beceri bağlamında illüstrasyon kategorisinin kazananı First Sin ile Murat Çalış oldu.

• Çizgi Roman

Kazanan: Karikatüristin Ölümü, Memo Tembelçizer
Jüri: Devrim Kunter, Kenan Yarar, M. Korkut Öztekin, Sümeyye Kesgin ve Yıldıray Çınar
Gerekçeli karar: Türkiye’de çizgi roman ve karikatür yapabilmek için mücadele eden seksenler ve doksanlar gençliğinin yaşadığı kültür şokunu ve düş kırıklıklarını, ülkenin geleceğine dair hissettikleri güvensizlik, korku ve endişeyi, her sanatçının hissettiği aşağılık kompleksi, yetemezlik, büyüklük kompleksi gibi çelişkili duyguları, ayrıca Türkiye’de grafik mizah ve öyküleme endüstrisinin özet tarihini sunarak eğlendirici ve fantastik bir dille vermeyi başaran bir çalışma olan Karikatüristin Ölümü’nde, panellemede tutarlı, çizgide üslup bütünlüğünü koruyan istikrarlı bir kullanılması ve uzun hikâye anlatım kurgusuna sahip, sürükleyici, kolay okunan ve iyi tasarlanmış kompakt bir kitap yapısına sahip olduğu için Çizgi Roman kategorisinin kazananı oldu.